Każdy muzułmanin, który ma taką możliwość, jest zobowiązany przynajmniej raz w życiu, odbyć hadżdż (hajj) - pielgrzymkę do Mekki - najświętszego miasta islamu. Kiedyś to była długa i wyczerpująca podróż na wielbłądach, koniach czy mułach - przez całą północną Afrykę, a potem jeszcze przez Półwysep Arabski - w sumie ponad 6500 km. I czasochłonna - zajmowało to kilka miesięcy. Wówczas zarezerwowana była tylko dla mężczyzn i to takich, którzy mogli na okres tej podróży zabezpieczyć finansowo rodzinę. Dla większości Marokańczyków, którzy się wtedy na to decydowali, była to podróż życia.
Obecnie pielgrzymka do Mekki to jak wykupienie wycieczki w biurze podróży - wszystko jest zorganizowane i przygotowane przez biuro pielgrzymkowe, a podróż odbywa się samolotem. W trakcie pielgrzymki marokańscy pielgrzymi mają zapewnione wsparcie logistyczne ze strony rządowej oraz prywatnych organizatorów. Najtańsze pakiety takich pielgrzymek kosztują ok. 6000 €, ale jeśli kogoś stać, to może kupić i taki za 10 czy 15 tysięcy - z wyższym standardem podróży, hotelu, noclegiem bliżej świętego miejsca itp. W obecnych czasach również kobiety powinny się udać do Mekki, jeżeli pozwalają im na to finanse i sytuacja rodzinna. Dla wielu Marokańczyków nadal jest to podróż życia i przeważnie decydują się na to w późnym wieku - tak żeby zgromadzić odpowiednie fundusze na pokrycie jej kosztów. Na Ziemi żyje ponad 1,5 miliarda wyznawców islamu i każdego z nich dotyczy ten religijny obowiązek. Dodatkowym problem jest to, że ta obowiązkowa pielgrzymka - hadżdż - powinna się odbywać w określonym czasie - w 12. miesiącu Dhul-Hidżdża i tak, żeby być tam 10. dnia tego miesiąca, kiedy przypada Święto Ofiarowania. Zwykle więc trwa kilka dni - pomiędzy 8 a 12 dniem miesiąca. Albo dłużej - jeśli oprócz Mekki pielgrzym zamierza też przy okazji zaliczyć Medynę, drugie święte miejsce na Półwyspie Arabskim. W tym czasie do Mekki przybywa nawet kilka milionów pielgrzymów z całego świata. Aby uniknąć zbyt dużej liczby wiernych na raz, każdy kraj otrzymuje określoną pulę miejsc - od kilku do kilkudziesięciu tysięcy. W 2023 roku Maroko miało ich około 16 tysięcy. Z ponad rocznym wyprzedzeniem robi się zapisy (obecnie online), przy czym pierwszeństwo mają osoby najstarsze. Część puli rozlosowuje się pośród młodszych chętnych - coś w rodzaju loterii. Innym okresem popularnym wśród pielgrzymów jest Ramadan - długa 4-tygodniowa pielgrzymka, dodatkowo uświęcona postem - ma szczególne znaczenie, ale nie stanowi wypełnienia obowiązku hadżdż. Natomiast w pozostałych okresach roku nie ma już tak wielkich tłumów, choć w sumie pielgrzymuje tam nawet kilkaset tysięcy osób - to też niemało. W skali całego świata arabskiego są to więc złożone operacje logistyczne na wielomilionowym tłumie.
Do Arabii Saudyjskiej leci się samolotem, który ląduje albo na lotnisku w mieście Dżudda (Dżedda) blisko Mekki, albo w Medynie. To nie są loty rejsowe, tylko wyczarterowane przez biuro pielgrzymkowe, więc i serwowane posiłki, i wystrój, a także panująca tam atmosfera są dostosowane do pielgrzymów. (W okresie Ramadanu linie mogą uwzględniać godziny postu w dostarczaniu posiłków, oferując jedzenie o zmierzchu i przed świtem.) Uczestnicy kilku pierwszych lotów w danym roku są na lotnisku uroczyście żegnani w imieniu króla, przez jego przedstawiciela. Pielgrzymi lecący samolotem widzą na wyświetlanej mapce (albo są informowani komunikatami) jak blisko od Mekki się już znajdują. Wokół Mekki jest zaznaczony taki symboliczny święty krąg - przed dotarciem do niego na pokładach samolotu należy dokonać ablucji i przebrać się w szaty pielgrzymie. Panowie mają specjalny ubiór na tę okazję (ihram) - dwa białe, proste, nieszyte kawałki materiału. Jeden kawałek materiału owija się wokół talii (zakrywając dolną część ciała), a drugi przewiesza się przez ramiona, zakrywając górną część ciała. Panie nie mają ihramu, ale muszą nosić proste, luźne ubranie, które zakrywa całe ciało z wyjątkiem twarzy i dłoni, najlepiej białe. Od momentu przekroczenia świętego kręgu nie można już pić alkoholu, palić, pluć, przycinać włosów na głowie i brodzie, obcinać paznokci - i jeszcze wiele innych, ciekawych zakazów i nakazów wówczas obowiązuje.
Głównym celem pobytu w Mekce jest Kaaba (po arabsku: „sześcian”) - święty budynek znajdujący się w centralnej części Wielkiego Meczetu (Al-Masjid al-Haram), przykryty czarnym jedwabiem z wyhaftowanymi na złoto wersami Koranu. W tradycji islamu uważa się, że Abraham, po przybyciu do Mekki, otrzymał polecenie od Boga, aby zbudować Kaabę jako miejsce oddawania czci jednemu Bogu. Wybudował ją wraz z synem Izma'ilem, który uznawany jest za praojca Arabów. Ten niewielki (prawie) sześcian muzułmanie uważają za najświętsze miejsce na ziemi. I to właśnie w jego kierunku zwracają się modląc - niezależnie od tego, gdzie się znajdują. Złote Drzwi bardzo rzadko otwierane są dla zwiedzających, ale we wnętrzu poza kilkoma lampami właściwie niczego nie ma. W południowo-wschodnim narożniku Kaaby osadzony jest Hadżar - Czarny Kamień (Hadschar al-Aswad) - święty głaz, najprawdopodobniej meteoryt - istota świętości Kaaby.
Jedni uważają, że w narożniku świątyni umieścił go Abraham, inni - że sam archanioł Gabriel. Kiedyś podobno był nieskalanie biały, ale jak głosi muzułmańska legenda, wierni dotykając go przenosili na niego swoje grzechy, aż przyjął taką barwę. Podczas rytuału Tawaf pielgrzymi siedmiokrotnie okrążają Kaabę i starają się dotknąć Czarny Kamień. Ale nie jest to łatwe, bo tłum szczelnie wypełnia cały dziedziniec meczetu.
Oprócz pobytu w samej Mekce należy udać się w podróż po okolicy śladami proroka Mahometa i Abrahama.
Najważniejsze etapy pielgrzymki zwykle obejmują:
Powrót pielgrzymów do kraju ma rónież uroczystą oprawę: na lotniskach w Maroku czekają na nich wielkie tłumy – całe rodziny, znajomi. Ubrani na biało pielgrzymi wychodzą do nich pchając przed sobą wózki z bagażami i dewocjonaliami przywiezionymi z tych wszystkich odwiedzonych miejsc. Udział w pielgrzymce i szczęśliwy powrót jest powodem wielkiej radości nie tylko dla samego pielgrzyma, ale też dla jego bliskich. Pielgrzymi otrzymują zaszczytny tytuł "Hajji" (dla mężczyzn) lub "Hajja" (dla kobiet) oznaczający, że osoba spełniła jedno z najważniejszych religijnych zobowiązań, jakim jest odbycie pielgrzymki Hadżdż. Jest to znak duchowego statusu i szacunku, a pielgrzymi cieszą się ogromnym prestiżem w swoich społecznościach. Często czekają na nich udekorowane domy i witani są tam tradycyjnymi pieśniami. W niektórych regionach kraju, bliscy mogą całować dłoń powracającego pielgrzyma w geście szacunku. Podczas uroczystych spotkań pielgrzymi przekazują rodzinie pamiątki z Mekki: Tasbihy (muzułmańskie różańce), Zamzam (święta woda ze studni Zamzam, tuż przy Kaabie), Miswaki (tradycyjne szczoteczki do zębów, jakich używał prorok Mahomet, z korzenia drzewa arakowego), Kufije (chusty) itp.
W Koranie, w surze Al-Imran, jest wyraźnie zaznaczone: "A pielgrzymka do Domu (Kaaba) jest obowiązkiem ludzi wobec Boga dla tego, kto znajdzie możliwość jej odbycia." . Jeśli więc jednak ktoś przez całe życie nie uzbiera sumy pieniędzy wystarczającej na odbycie hadżdż (nawet z pomocą rodziny), albo z innych powodów (np. zdrowotnych) nie może się tam wybrać, to będzie usprawiedliwiony. Powinien jednak w zastępstwie odbyć pielgrzymkę do grobów lokalnych świętych pochowanych na terenie tego kraju. Są to głównie groby władców z dynastii będących potomkami proroka Mahometa: Idrysydów (święte miasto Moulay Idriss niedaleko Meknes, gdzie spoczywa Idris I, oraz Fez, gdzie jest mauzoleum Idrisa II), Saadytów (Marrakesz - groby ponad 60 władców tej dynastii) i Alawitów (Rabat - mauzoleum Hassana II i Mahomeda V oraz Mekknes - mauzoleum Mulaja Ismaila). A także groby innych świętych mężów (marabutów). Niemniej - te lokalne pielgrzymki nie stanowią już hadżdż.
