Warto zobaczyć

Poniższa lista miejsc szczególnie godnych odwiedzenia w Grecji jest wynikiem moich osobistych doświadczeń podczas pobytów w tym kraju, a także lektury relacji z podróży innych osób, przewodników, poradników itp. Niestety nie wszystkie z tych miejsc miałem okazję zobaczyć na własne oczy, ale mam nadzieję, że będę jeszcze miał taką możliwość. Natomiast te, które zwiedziłem osobiście mają obok opisu link do zdjęcia.

Kolejność pozycji na liście nie jest przypadkowa. Starałem się je umieścić w porządku od najciekawszych do mniej ciekawych, choć w przypadku dalszych pozycji nie jest to aż tak istotne. Pierwsza połowa to miejsca, do których warto specjalnie pojechać. Kolejne pozycje warto odwiedzić będąc przy okazji w okolicy. Dobór tych miejsc, a zwłaszcza pozycja na liście są całkowicie subiektywne i być może znajdzie się ktoś, kto się w tej kwestii ze mną nie zgodzi. Trudno - ja taką Grecję widzę.

1.  Ateny.

Akropol (wzgórze z ruinami budowli pochodzącymi ze "złotego wieku" kultury antycznej) - Partenon, Erechtejon, Propyleje, Teatr Dionizosa, Odeon Herodesa Atticusa;
(Zobacz więcej: Perełki Grecji - Akropol ateński)
Starożytna Agora (rynek) - centrum życia politycznego i gospodarczego starożytnych Aten, na uwagę zasługują dwa budynki: dobrze zachowana świątynia Hefajstosa (Tezejon) - jedyna antyczna budowla z zachowanym dachem oraz całkowicie odrestaurowana Stoa Attalosa;
Dzielnica Monastiraki - centrum miasta w czasach tureckich - Pchli Targ, starożytny cmentarz Keramejkos, Agora Rzymska (z ośmioboczną Wieżą Wiatrów z zegarem wodnym);
Dzielnica Plaka - najstarsza mieszkalna dzielnica miasta, leżąca u stóp Akropolu, to labirynt wąskich uliczek ze sklepikami i tawernami; na skraju dzielnicy znajdują się ruiny świątyni Zeusa Olimpijskiego i Łuk Hadriana - oddzielający Ateny greckie od rzymskich;
Plac Syntagma (Konstytucji) - stoi przy nim gmach Parlamentu, zbudowany jako Pałac Królewski (drugi); przed nim znajduje się Grób Nieznanego Żołnierza, przy którym trzymają straż gwardziści w uniformach ze spódniczkami i pomponami na butach - o pełnych godzinach widowiskowa zmiana warty;
Ogród Narodowy (Ogród Królewski) - duży park, po środku stoi okazały Zappejon - budynek wystawowy, obecnie centrum konferencyjne; na tyłach ogrodu stoi Pałac Prezydencki (dawny trzeci Pałac Królewski);
Stadion Kallimarmaro - zbudowany w IVw. p.n.e. z przeznaczeniem na igrzyska panateńskie, przebudowany przez Rzymian pod walki gladiatorów, a w 1896 r. odbudowany z białego marmuru na I Igrzyska Olimpijskie ery nowożytnej;
Wzgórze Lykabettus (Lykavittos) - najwyższe wzniesienie Aten (277 m); na szczyt można dostać się pieszo lub kolejką linową-szynową; na szczycie znajduje się mała kapliczka św. Jerzego, restauracje, kawiarnie, teatr Lykavittos, liczne platformy widokowe - przepiękna panorama Aten;
Muzea - Muzeum Akropolu (niedaleko wzgórza Akropol), Narodowe Muzeum Archeologiczne (zwane Muzeum Narodowym - najcenniejsze znaleziska archeologiczne Starożytnej Grecji), Muzeum Sztuki Cykladzkiej (najbogatsza na świecie kolekcja sztuki cykladzkiej), Muzeum Bizantyjskie (głównie ikony), Muzeum Wojny (od wojny trojańskiej do II Wojny Światowej), Narodowe Muzeum Historyczne (dawna siedziba parlamentu), Muzeum Miasta Aten (pierwszy, tymczasowy Pałac Królewski);

2.  Meteory.

Grupa 13 (obecnie) klasztorów malowniczo "zawieszonych w powietrzu" na kilkusetmetrowej wysokości kamiennych filarach wyrastających ponad Równinę Tesalską. Jest to jeden z cudów przyrody, nie do końca zrozumiały geologicznie fenomen naszej planety. Ale jeszcze większą niespodzianką są wybudowane na niedostępnych szczytach tych stromych skał chyba najbardziej niezwykłe na świecie bizantyjskie klasztory. Sześć monastyrów jest udostępnionych zwiedzającym. Wszystkie Meteory robią niesamowite wrażenie - zarówno z zewnątrz, w otoczeniu skał - jak i we wnętrzach. Widoki na przepaście i Równinę Tesalską nie mają sobie równych. (Zobacz więcej: Perełki Grecji - Meteory)

3.  Epidauros.

Miejsce poświęcone kultowi boga uzdrowiciela - Asklepiosa. Sanktuarium było ważnym ośrodkiem leczniczym i religijnym. Najsłynniejszym zabytkiem Epidauros jest olbrzymi, doskonale zachowany amfiteatr, na 14.000 widzów, "wciśnięty" malowniczo w zbocze wzgórza. Obiekt ten posiada niesamowitą akustykę. Nawet z najwyższych rzędów widowni znakomicie słychać cichą rozmowę, a nawet szepty ze sceny i orchestry. Tajemnica akustyki tkwi najprawdopodobniej w odpowiednim ukształtowaniu muszli widowni oraz wykończeniu kamiennych rzędów siedzeń. (Zobacz więcej: Perełki Grecji - Epidauros)

4.  Kreta.

Kreta jest największą wyspą Grecji (260km długości), słynącą z gorącego klimatu (latem do 38ºC), wysokich gór i wspaniałych plaż (m.in. Vai i Elafonissos). To także wyspa Greka Zorby i jego twórcy - pisarza Nikosa Kazantzakisa. Znajduje się tu najdłuższy wąwóz Europy - Samaria - pokonanie 18 km trasy w potwornej spiekocie wymaga dobrej kondycji i zajmuje 5-7 godzin. Przy otoczonym górami płaskowyżu Lassithi jest głęboka na 70m, pełna stalaktytów i stalagmitów, jaskinia Dikte - Grota Zeusa. Niezwykle cennymi zabytkami starożytności są ruiny pałaców w Knossos (Pałac Minosa) i Fajstos. Malownicze miasteczka pełne są budowli weneckich i tureckich: Heraklion (wenecki fort i arsenał, mury miejskie), Rethymnon (forteca - największa jaką kiedykolwiek wznieśli Wenecjanie, port, meczety), Chania (port, weneckie ulice, meczety, forteca) czy Agios Nikolaos (jezioro Voulismeni, "wyspa trędowatych" - Spinalonga). Zobacz koniecznie: Kreta - Top 10.

5.  Miasto Rodos.

Stolica wyspy Rodos została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO jako jedno z niewielu kompletnych miast średniowiecznych. Do II w. p.n.e. wejścia do Portu Mandraki strzegł wysoki na 32 m Kolos Rodyjski (ok. 281 p.n.e.) – jeden z siedmiu cudów świata. Po posągu boga słońca - Heliosa - nie ma już śladu, ale jest wiele innych miejsc wartych zobaczenia. Pałac Wielkich Mistrzów zakonu joannitów z XIV wieku (aktualnie muzeum), Szpital Joannitów (XV w.) - obecnie Muzeum Archeologiczne, czy łącząca te dwa obiekty Ulica Rycerska to najsłynniejsze zabytki miasta. Ale Rodos ma wiele innych, nieco mniej znanych miejsc: mury obronne (XV–XVI w.), które można zwiedzić od strony fosy, jak i z ich korony, pełna pięknych zaułków dzielnica turecka, z meczetem Sulejmana Wspaniałego, dawna dzielnica żydowska z synagogą Kahal Kadosz Shalom (najstarsza czynna synagoga w Grecji) czy nieco odległe od starego miasta ruiny Akropolu.

6.  Thira (Santoryn).

Thira, znana też jako Santoryn (z wł. potocznie Santorini), to jedyna w swoim rodzaju wyspa, stanowiąca część wulkanu. W południowej części wyspy znajdują się doskonale zachowane ruiny miasta minojskiego, zniszczonego przez wybuch wulkanu w XVIw. p.n.e., kiedy to wyspa rozpadła się i część jej została zatopiona. Istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, że erupcja wulkanu doprowadziła pośrednio do zagłady cywilizacji minojskiej na Krecie. Najbardziej rzucającą się w oczy cechą miasteczek i wiosek na Santorini są biało-niebieskie domki o niepowtarzalnej architekturze, które wraz z wąskimi, stromymi uliczkami tworzą baśniową atmosferę tego miejsca - raj dla fotografów. (Zobacz więcej: Perełki Grecji - Thira)

7.  Nisyros.

Spędzając wakacje na wyspach Dodekanezu warto zrobić jednodniowa wycieczkę na małą wysepkę Nisyros (najbliżej jest z Kos). Cała wyspa jest jednym wielkim wulkanem i to w dodatku aktywnym. W odróżnieniu od Santorynu nie uległa zniszczeniu podczas erupcji. Nisyros jest prawie okrągła, ma średnicę ok. 8 km. Wewnętrzna, kolista kaldera o średnicy prawie 4 kilometrów otoczona jest wieńcem gór o wysokości dochodzącej do 700 m n.p.m. Początkowo był to typowy wulkan, z kraterem na szczycie. Kolejne wybuchy powodowały zapadanie się krateru. Obecnie wnętrze wulkanu stanowi dolina porośnięta licznymi drzewami i innymi roślinami. Warto zwiedzić kilkusetmetrowej wielkości krater hydrotermalny, z otworami, z których wydobywa się gorąca para wodna i gazy, a wokół unosi się silny zapach siarkowodoru. Oprócz krateru koniecznie trzeba zobaczyć dwie najciekawsze miejscowości - port Mandraki i uroczą górską wioskę - Nikia.

8.  Delfy.

Miejsce to było od końca VIIIw. p.n.e. ośrodkiem kultu Apollina. Znajdowała się tu słynna wyrocznia - przyciągająca ludzi z całego starożytnego świata. Dzięki jej prestiżowi Delfy stały się najbogatszym i najsłynniejszym sanktuarium, o bardzo silnych wpływach politycznych. Dodatkowego uroku temu miejscu nadają pełne tajemniczości przekazy opisujące funkcjonowanie wyroczni, a także tłumaczące zjawiska związane z wieszczeniem. Zjawiska te zostały w dużej mierze zweryfikowane i potwierdzone przez przeprowadzone kilkanaście lat temu badania naukowe. Dziś oprócz muzeum można tu zwiedzić ruiny Świętego Kręgu Apollina: świątynię Apollina, Świętą Drogę, skarbce, teatr (doskonale zachowany, choć skromniejszy niż w Epidauros) i stadion z okresu rzymskiego. Nieco dalej znajduje się kompleks poświęcony Atenie z ruinami świątyni tolosowej (okrągłej). (Zobacz więcej: Perełki Grecji - Delfy)

9.  Mykeny i Tiryns.

Znajdują się tam najstarsze zabytki kultury greckiej - z tzw. okresu mykeńskiego - sięgającego epoki prehistorycznej (II tysiąclecie p.n.e.). W Mykenach warto zwiedzić domniemany grobowiec Agememnona, tzw. Skarbiec Atreusza (z XIIIw. p.n.e.). oraz ruiny cytadeli, z charakterystycznymi, kilkumetrowej grubości, murami cyklopowymi. Leżący kilkanaście kilometrów dalej Tiryns choć zachował się w nieco lepszym stanie jest mniej popularny. W 1999 roku stanowiska archeologiczne w Mykenach i Tyrynsie zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

10.  Saloniki.

Saloniki to drugie co do wielkości miasto Grecji, najważniejszy port morski i prężny ośrodek gospodarczy, naukowy (uniwersytet, konserwatorium muzyczne) i kulturalny. Najsłynniejszym obiektem miasta jest stojąca na nabrzeżu Biała Wieża. Saloniki to także największe w Grecji skupienie kościołów bizantyjskich, z takimi perłami jak: Agios Dimitros, Agia Sofia, Agios Nikolaos Orfanos, Agioi Apostoloi czy Agia Aikaterini. Warto też zwiedzić muzea: Archeologiczne, Kultury Bizantyjskiej oraz Etnograficzno-Folklorystyczne.

11.  Sunion.

Przylądek Sunion (Kolonnes) słynie ze wspaniałych zachodów słońca w starożytnej scenerii ruin świątyni Posejdona, stojącej na samym szczycie urwiska, 60 metrów nad wodami Morza Egejskiego. Jest to miejsce jakby stworzone dla kultu potężnego boga morza. Olśniewająco białe kolumny w starożytności wskazywały drogę marynarzom.

12.  Mistra.

Mistra jest jednym najlepiej zachowanych zespołów bizantyjskiej architektury sakralnej w Grecji. Miasto rządzone przez despotów Morei było na pół niezależną jednostką administracyjną. W XVw. Mistra była ostatnim ważnym centrum kultury bizantyjskiej, do którego zjeżdżali uczeni i artyści z Włoch, Serbii i Konstantynopola. Było to jak na owe czasy duże miasto - mieszkało w nim wówczas ponad 40 tys. ludzi. Kwitnące kiedyś miasto, które było stolicą całego Peloponezu, leży teraz w ruinie. Oprócz licznych kościołów można zwiedzić ruiny Pałacu Despotów i zamek.

13.  Olimpia.

Olimpia, położona w świętym gaju oliwnym u stóp wzgórza Kronosa, przez blisko 2000 lat cieszyła się sławą ośrodka religijnego i sportowego (Igrzyska Olimpijskie). Aktualnie można tam zwiedzić fundamenty gimnazjonu - miejsca ćwiczeń gimnastycznych, palestrę - była to sala, w której zawodnicy trenowali przed igrzyskami zapasy i boks, stadion, warsztat Fidiasza, oraz ruiny świątyń: Hery i Zeusa. Wewnątrz tej ostatniej znajdował się wielki posąg Zeusa, ręki Fidiasza, uznawany za jeden z siedmiu cudów świata.

14.  Zakynthos.

W porównaniu do wypalonych słońcem, niemal stepowych krajobrazów typowych dla Grecji, Wyspy Jońskie są zupełnie inne. Zielone od gajów oliwnych i z niesamowicie urokliwymi plażami - zarówno tymi piaszczystymi, jak i wspaniałymi, białymi klifami - są wyjątkowe. A z nich wszystkich najładniejsza jest Zakynthos. Miłośnicy plażowania znajdą tu najcieplejsze w całej Grecji (po Rodos) morze i piaszczyste plaże z łagodnie opadającym dnem. W czerwcu czy lipcu można obserwować wielkie żółwie morskie w ich naturalnym środowisku. A dla wspaniałych Błękitnych Grot i Zatoki wraku warto tu przypłynąć choćby na jeden dzień z Peloponezu.

15.  Monemvasia.

Monemvasia znaczy dosłownie "jedyne przejście". Nazwa ta doskonale odzwierciedla strategiczną pozycję dobrze umocnionego bizantyjskiego portu, nie bez powodu określanego mianem "greckiego Gibraltaru". Otoczone murem miasto leży na wyspie połączonej z lądem groblą. Na środku wyspy znajduje się wysoka (350m), stroma skała zasłaniająca miasto od strony lądu. Jedyny dostęp do miasta prowadzi przez bramę, której szerokość pozwala tylko na przejście obładowanego osiołka. Dzięki jedynej bramie i stromym skałom była praktycznie nie do zdobycia - poddała się dopiero w XIXw. po długim oblężeniu. (Zobacz więcej: Perełki Grecji - Monemvasia)

16.  Olimp.

Olimp, siedziba bogów, jest rozległym masywem górskim (25 na 28 km) z najwyższym szczytem Grecji - Mitikas liczącym 2.917 m n.p.m. Ze względu na trudną dostępność szlaki na szczyt nie są tak oblężone jak w Tatrach i nie są tak dobrze oznakowane. Piesza wycieczka z Litochoro na szczyt zajmuje od 6 do 8 godzin, tak więc trudno jest zdobyć Olimp w ciągu jednego dnia (nocleg w schronisku). Warto jednak zwiedzić wąwóz Enipeas, którym prowadzi najpopularniejsza droga z Litochoro na szczyt. (Zobacz więcej: Perełki Grecji - Olimp)

17.  Nafplion.

Nafplion (Náfplio), znany także jako Nauplio(n), to wyjątek pośród greckich miast. Odznacza się pięknym położeniem i dostojną, nieco staroświecką elegancją - pozostałością po czasach, kiedy było stolicą młodej, niepodległej Grecji. Rząd rezydował w Nafplionie w latach 1829-1834. To tutaj z rąk zamachowców zginął pierwszy prezydent, Kapodistrias, tutaj też znajdowała się w latach 1833-1834 pierwsza rezydencja bawarskiego księcia Ottona, pierwszego króla Grecji. W Nafplionie jest wiele pamiątek po Wenecjanach, zwłaszcza Skład Morski (obecnie muzeum), meczety tureckie oraz górująca nad miastem twierdza Palamedesa z XVIIIw., stanowiąca największy w Grecji zespół fortyfikacji.

18.  Kanał Koryncki.

Przecina on przesmyk łączący podstawowy człon Półwyspu Bałkańskiego z Peloponezem. Kanał o długości 6,3 km, szerokości 24,6 m i głębokości wody prawie 8 m, łączy Zatokę Sarońską (Morze Egejskie) z Zatoką Koryncką (Morze Jońskie). I nie robiłby on tak wielkiego wrażenia, gdyby jego brzegi znajdowały się niewiele ponad poziomem morza. Tymczasem niemal pionowe (77º) skalne brzegi wznoszą się prawie 80 metrów ponad lustrem wody. Kanał robi niesamowite wrażenie - zarówno widziany znad krawędzi, jak i od strony wody, kiedy małym stateczkiem wycieczkowym wpływa się pomiędzy wysokie ściany. Próby przekopania kanału sięgają starożytności (cesarz Neron), budowę zakończono ostatecznie w latach 1882 - 1893. Dzięki niemu mniejsze statki mogą zaoszczędzić 400 km podróży, którą musiałyby odbyć wokół Peloponezu.

19.  Kolejka wąskotorowa do Kalavrity.

Kolejka wąskotorowa (częściowo zębata), która przebiega wąwozem Vouraikos od Diakofto do Kalavrity na Peloponezie jest największą atrakcją kolejową w Grecji. Ten niesamowity wyczyn włoskiej inżynierii wspina się pod górę pod kątem 13 stopni i na odcinku 20km wjeżdża na wysokość 750m n.p.m. Trasa biegnie przez wykute w skale ciasne tunele, mostki nad głębokimi wąwozami czy wąziutkimi półkami skalnymi. Kolorowe łuki skalne, soczysta zieleń, małe kamienne domki, skaliste góry i szemrzący w dole strumień - widoki z okien są niesamowite. Kolejka pędzi momentami z prędkością 40km/h by po chwili zwolnić do kilkunastu km/h na stromych podjazdach. Przy okazji warto zwiedzić miasteczko Kalavrita - słynny ośrodek narciarski, miejsce gdzie rozpoczęło się powstanie przeciwko tureckiej okupacji, a jednocześnie świadek jednej z najtragiczniejszych masakr w czasie II wojny światowej. W pobliżu jest też położony w górach najstarszy klasztor w Grecji - Mega Spilio (Wielka Jaskinia) oraz przepiękna Jaskinia Jezior.

20.  Karpathos.

Karpathos to wyspa wspaniałych plaż i tradycyjnych górskich wiosek, „dzika” i nadal w niewielkim stopniu „skażona” masową turystyką. Chyba nigdzie w Grecji nie widzieliśmy tylu pięknych plaż i tak czystego, błękitnego morza. Są tu takie plaże, które przede wszystkim są przepiękne widokowo, ale niestety przeważnie kamieniste, więc mniej dogodne do kąpieli (Apella czy Kira Panagia). Są też cudownie piaszczyste i niezwykle przyjemne do zabaw w wodzie (Arkasa i Diakoftis). I dziesiątki innych plaż, z których każdy z  pewnością znajdzie swoją ulubioną. Silne wiatry w południowej części wyspy dodatkowo sprawiają, że Karpathos jest rajem dla windsurferów. W Olympos, najbardziej odosobnionej górskiej wiosce, mieszkańcy żyją prawie tak jak ich przodkowie. Większość domowych obowiązków spada na kobiety, ubierające się na co dzień w tradycyjne stroje, kultywujące dawne obyczaje i posługujące się lokalnym dialektem.

21.  Zagoria.

W górach Pindos, w Zagorii, znaleźć można 46 górskich wiosek z charakterystycznymi kamiennymi domami, pokrytymi łupkowymi dachówkami i brukowanymi uliczkami. Osiedla połączone są siecią górskich ścieżek, wydeptanych przez wołoskich pasterzy (mówią dialektem języka rumuńskiego). Niektóre osady są całkowicie wyludnione, w innych mieszka kilka rodzin. Są też takie, które kwitną dzięki rozwojowi turystyki. Aby zwiedzić wszystkie wioski potrzeba co najmniej tygodnia. Najbardziej znane z nich to: Megalo Papingo, Mikro Papingo, Tsepelovo czy Monodendri. Osobliwością przyrody jest wąwóz Vikos (szlak) - zaledwie 3 km krótszy do wąwozu Samaria na Krecie.

22.  Dodona.

Najstarszą i drugą pod względem ważności wyrocznią (po pytyjskiej w Delfach) była wyrocznia Zeusa w Dodonie. Wróżono tu z szumu liści świętego dębu. Najciekawszym zabytkiem jest teatr z IIIw. p.n.e. - jeden z największych w Grecji - posiada widownię na 17 tysięcy widzów. Jest on większy nawet od tego w Epidauros, ale nie tak atrakcyjnie położony. Oprócz teatru znajdują się jeszcze ruiny stadionu, akropolu i bazyliki bizantyjskiej.

23.  Dafni.

Niedaleko od Aten znajduje się bizantyjski klasztor z XIw. Symetria planu sprawia, że jest uważany za najciekawszy przykład architektury bizantyjskiej w Attyce. Dzisiaj główną ozdobą klasztoru są znajdujące się w katolikonie wspaniałe mozaiki - oszałamiające złotem tła i pełnym życia, a jednocześnie delikatnym rysunkiem postaci. Ciekawa jest historia klasztoru, założonego w V wieku n.e. na miejscu starożytnej świątyni Apollina. Na dziedzińcu wciąż można znaleźć ślady tamtej budowli. Nazwa klasztoru pochodzi od świętego drzewa Apollina - lauru (w starogreckim dafne). W klasztorze najpierw modlili się mnisi prawosławni, potem przejęli go cystersi, przez pewien czas mieścił się w nim nawet szpital psychiatryczny, a teraz jest muzeum.

24.  Janina (Ioanina).

Leżąca nad sporym jeziorem stolica Epiru rozkwitła pod rządami Turków. W 1788 roku Turcy powołali na paszę Janiny albańskiego możnowładcę - Alego Paszę. Za jego rządów Janina stała się jednym z najbogatszych miast Grecji, prężnym ośrodkiem sztuk pięknych i rzemiosła (złotnictwo). Najwięcej pozostałości tureckich znajduje się na terenie twierdzy, na cyplu wchodzącym w jezioro Pamvotis (kiedyś cypel przecięty był fosą). Tam też znajduje się nowoczesne Muzeum Bizantyjskie. Na wyspie Nisi znajduje się klasztor, w którym Turcy pojmali i zamordowali zbuntowanego Alego Paszę (można tam dotrzeć statkiem) - obecnie Muzeum Alego Paszy. Grecy ze zrozumiałych względów nie darzą Alego sympatią - jego grób stoi nieopisany i zaniedbany przed Meczetem Zwycięstwa (Fethiye Tzami).

25.  Athos.

Dla Greków Athos - wschodni "paluch" Półwyspu Chalcydyckiego - jest świętą górą. Wznosi się tu najwyższy szczyt całego półwyspu, góra Athos (2030 m n.p.m.). Jest to jedyny w swoim rodzaju organizm administracyjny w Grecji - autonomiczna republika mnichów, żyjących w 20 klasztorach. Tworzą one ciekawy zespół architektury bizantyjskiej (Wielka Ławra) - najstarszy i największy kompleks klasztorny Grecji, a jednocześnie enklawę, w której życie biegnie własnym rytmem. Wstęp do republiki tylko dla mężczyzn, po uzyskaniu zezwolenia (nie ma z tym problemu, ale wymaga wyprzedzenia).