Alfabet grecki
|
| Litera grecka | Nazwa grecka litery | Transli-teracja | Uwagi dotyczące wymowy (ciekawostki) |
| Α α | άλφα [alfa] |
a | wymawia się jak polskie a, dwuznak „αι” wymawia się jako e (fraza „alfa alfa” jest synonimem wysokie jakości produktu - zwłaszcza spożywczego) |
| Β β | βήτα [wita] |
v | w nowogreckim wymawia się jak polskie w (w grece starożytnej wymawiane było jak b - stąd polska nazwa litery - beta) |
| Γ γ | γάμμα [ghamma] |
g | wymawia się jak polskie gardłowe g (gh), na początku wyrazu, przed „ι” oraz „ε” nie wymawia się (γεια σου [ja su]), aby otrzymać typowe g łączy się z k („γκ”) |
| Δ δ | δέλτα [dhelta] |
d | wymawia się jak angielskie th w „this”, aby otrzymać typowe d zapisuje się nt („ντ”) |
| Ε ε | έψιλον [epsilon] |
e | wymawia się jak polskie e, dwuznak „ει” wymawia się jako i (od starożytnej, półksiężycowatej postaci tej litery „ϵ” wywodzi się symbol €) |
| Ζ ζ | ζήτα [zita] |
z | wymawia się jak polskie z (w starożytności wymawiano jak dz, stąd też w niekórych polskich tłumaczeniach mitów mamy Dzeusa a nie Zeusa) |
| Η η | ήτα [ita] |
i | wymawia się jak polskie i (w grece starożytnej wymawiano jak długie e, a literę nazywano eta) |
| Θ θ | θήτα [thita] |
th | wymawia się jak angielskie th w „both” albo „think” |
| Ι ι | ιώτα [jota] |
i | w środku wyrazu oraz na początku przed spółgłoskami wymawia się jak polskie i natomiast na początku przed samogłoskami jak j |
| Κ κ | κάππα [kappa] |
k | wymawia się jak polskie k, jeśli po k występuje e, to całość wymawia się kie; połączenie „γκ” wymawia się jak g |
| Λ λ | λάμβδα [lambdha] |
l | wymawia się jak polskie l |
| Μ μ | μι [mi] |
m | wymawia się jak polskie m |
| Ν ν | νι [ni] |
n | wymawia się jak polskie n |
| Ξ ξ | ξι [ksi] |
x | wymawia się jak ks |
| Ο ο | όμικρον [omikron] |
o | wymawia się jak polskie o, dwuznak „οι” wymawia się jako i, a dwuznak „ου” wymawia się jako u (przed rzeczownikiem pełni rolę rodzajnika męskiego) |
| Π π | πι [pi] |
p | wymawia się jak polskie p |
| Ρ ρ | ρο [ro] |
r | wymawia się jak polskie r |
| Σ σ,ς | σιγμα [sighma] |
s | wymawia się jak s przed samogłoskami i spółgłoskami bezdźwięcznymi, albo jak z przed spółgłoskami dźwięcznymi; znak „ς” stawia się tylko na końcu wyrazu |
| Τ τ | ταυ [taf] |
t | wymawia się jak polskie t |
| Υ υ | ύψιλον [ipsilon] |
y | wymawia się jak polskie i, po samogłoskach „α” i „ε” wymawia się jako f lub w, dwuznak „ου” wymawia się jako u |
| Φ φ | φι [fi] |
f | wymawia się jak polskie f |
| Χ χ | χι [hi] |
h, ch | wymawia się jak polskie h lub ch, jeśli po h występuje e, to całość wymawia się hie (kiedy mowa o czymś/kimś nieznanym określa się to/tę osobę literą Χ - analogicznie jak w j. polskim) |
| Ψ ψ | ψι [psi] |
ps | wymawia się jak ps (zwrot ψι-ψι - „psi-psi” to odpowiednik polskiego przywołania kota - „kici-kici”) |
| Ω ω | ομέγα [omegha] |
o | wymawia się jak polskie o |
Niektóre połączenia liter (dwuznaki czyli dyftongi) czyta się inaczej:
| Dwuznak | Wymowa | Przykłady |
| αι | e | αίμα [ema] - krew |
| αυ | aw af |
αυγό [awgho] - jajko αυτί [afti] - ucho |
| ει | i | ειρήνη [irini] - pokój |
| ευ | ew ef |
Ευρώπη [ewropi] - Europa ευθεία [efthija] - linia prosta |
| οι | i | οικογένεια [ikojenia] - rodzina |
| ου | u | ουρανός [uranos] - niebo |
| γγ | ng ngh |
Αγγλία [anglija] - Anglia άγγελος [anghielos] - anioł |
| γκ | g ng |
γκολφ [golf] - golf άγκυρα [angira] - kotwica |
| μπ | b mb |
μπαμπάς [babas] - tato κομπόστα [kombosta]-kompot |
| ντ | d nd |
ντομάτα [domata] - pomidor ντροπή [ndropi] - wstyd |
| γχ | nch | άγχος [anchos] - stres |
| τζ | dz | τζάμι [dzami] - szyba |
| τσ | ts, c | τσέπη [cepi] - kieszeń |
Głoskę i można zapisać na 5 sposobów: Η η, Ι ι, Υ υ,
Ει ει, Οι οι
Głoskę e można zapisać na 2 sposoby: Ε ε, Αι αι
Głoskę o można zapisać na 2 sposoby: Ο ο, Ω ω
Znak diarezy czyli dwie kropeczki nad literą stosuje sie wtedy, gdy dla odróżnienia dwuznaków samogłoskowych każdą z samogłosek czyta się osobno np.:
Παναθηναϊκός [panathinaikos] - wszechateński (także: nazwa drużyny piłkarskiej)
Za wyjątkiem γγ wszystkie pozostałe takie same spółgłoski występujące obok siebie czyta się pojedyńczo np.: άμμος [amos] - piasek.
Alfabet grecki jest też podstawą greckiego systemu liczbowego, powszechnie używanego w starożytnej Grecji, a czasami również współcześnie.
