Partenon w Nashville

Ateński Partenon jest praktycznie ruiną - piękną, ale ruiną. Oglądanie tego zabytku pozwala w dużym stopniu ocenić wspaniałość pierwotnego dzieła Peryklesa. Ocalałe kolumny, fragmenty dekoracji rzeźbiarskiej (uszczuplone przez Elgina) plus odrobina wyobraźni pozwalają na odtworzenie wizerunku pierwotnej budowli. Jeśli jednak dla kogoś to mało i chciałby zobaczyć świątynię taką jaka była zaraz po jej zbudowaniu, to istnieje taka możliwość. Trzeba jednak udać się za granicę. Ale nie do British Museum w Londynie, lecz do Nashville w USA. Od ponad 100 lat stoi tam dość wierna replika ateńskiego Partenonu, w ostatnich latach gruntownie odnowiona.

Historia

Z okazji 100-letnich urodzin stanu Tennessee w stolicy stanu - Nashville, zorganizowano Wystawę Stulecia Tennessee. Choć rocznica ta przypadała faktycznie w 1896 r., to wystawa odbyła się rok później - od 1 maja do 31 października 1897 r. Jednym z obiektów wystawy, zbudowanym najwcześniej, była replika Partenonu z ateńskiego Akropolu (w skali 1:1). Kamień węgielny pod budowę Partenonu w Nashville wmurowano w 1895 r. Tak jak we wszystkich innych międzynarodowych targach i wystawach większość budynków wystawowych była konstrukcjami tymczasowymi, postawionymi z tanich materiałów. Partenon w Nashville zbudowano z drewna, cegieł i gipsu. Od samego początku wystawa była wielkim sukcesem - w ciągu 6 miesięcy odwiedziło ją 1,8 miliona gości.

W 1898 r. większość budynków wystawowych została rozebrana. Po środku opustoszałych terenów wystawowych pozostał Partenon. W następnych kilku latach tereny te przekształcono w największy park miejski. Mimo dużej popularności Partenonu władze miasta zdawały sobie sprawę, że gipsowa konstrukcja jest obiektem nietrwałym. Ze względów bezpieczeństwa zdemontowano nawet rzeźby fasady. W 1920 r. podjęto decyzję o przebudowaniu Partenonu w trwałą budowlę. Prace budowlane trwały 10 lat, od 1921 roku. 31 marca 1931 r. nastąpiło oficjalne otwarcie Partenonu w Nashville, jako muzeum miejskiego.

W 1982 r. podjęto decyzję o umieszczeniu we wnętrzu budowli repliki posągu Ateny Parthenos (w skali 1:1). Zadanie to zlecono rzeźbiarzowi Alanowi LeQuire. Pieniądze na stworzenie rzeźby uzyskano z wieloletnich datków uczniów i turystów oraz darowizn. Pomnik odsłonięto we wnętrzu Partenonu w Nashville 20 maja 1990 r. W latach 1991-2001 trwały prace konserwacyjne Partenonu, uroczyście zakończone 31 grudnia 2001 r. W 2002 r. pokryto biały posąg złotem - aby bardziej upodobnić go do oryginału.

Partenon

Starożytni Grecy zbudowali Partenon na Akropolu z białego pentelickiego marmuru. Partenon w Nashville powstał przy użyciu współczesnych technologii - z cegieł, kamieni, żelazobetonu i odlewanych betonowych prefabrykatów. Pomijając różnice materiałowe jest on wierną kopią starożytnego arcydzieła. Zachowano precyzyjnie wymiary, sztuczne krzywizny (korekty optyczne), zdobienia rzeźbiarskie itp.

Jedynymi wejściami do Partenonu w Nashville są dwie pary olbrzymich wrót z brązu we wschodnim i zachodnim portyku (kolumnowym przedsionku). Wrota te są największymi w Ameryce i prawdopodobnie na świecie. Skrzydła wrót mają 7,3 m wysokości, 2,1 m szerokości i 31 cm grubości. Ważą po 7,5 tony. Wrota w ateńskim Partenonie miały podobne wymiary, lecz były znacznie lżejsze, gdyż wykonano je z drewna pokrytego brązem.

Podobnie jak grecki Partenon, budowla zwrócona jest głównym wejściem na wschód. W starożytnym Partenonie pozwalało to wschodzącemu słońcu oświetlić wnętrze. Do 1988 r. zwiedzający wchodzili do Partenonu w Nashville przez zachodnie wrota. Obecnie, tak jak w starożytności, wchodzi się od wschodu.

Wystawione w naosie rzeźby są gipsowymi kopiami (w skali 1:1) marmurów z ateńskiego Partenonu, zabranych do Anglii przez Elgina. Jako, że Partenon w Nashville pełni funkcje muzeum miejskiego, w podziemiach znajdują się inne wystawy nie związane z antykiem - m in. kolekcja 63 obrazów XIX i XX wiecznych malarzy amerykańskich. Cześć przestrzeni wystawowej przeznaczona jest na różne wystawy tymczasowe. Partenon w Nashville wykorzystywany jest przez szkoły i uczelnie z całych Stanów Zjednoczonych jako pomoc dydaktyczna - głównie z dziedziny sztuki i historii starożytnej Grecji, historii Nashville i Tennessee oraz sztuki amerykańskiej.

Posąg Ateny

Siedmiu rzeźbiarzy zgłosiło swe projekty rekonstrukcji rzeźby. Wygrał projekt pochodzącego z Nashville, słynącego z wierności w oddawaniu szczegółów rzeźbiarza Alana LeQuire. Stworzenie wiernej kopii posągu Ateny nie było łatwym zadaniem, gdyż chryzelefantynowy oryginał uległ zniszczeniu około 400 r. Nie wiele też zachowało się opisów i wizerunków posągu. LeQuire bazował na tych szczątkowych opisach, wizerunkach pomnika wybitych na starożytnych monetach oraz kopii wykonanej w czasach Cesarstwa Rzymskiego, eksponowanej w Narodowym Muzeum Archeologicznym w Atenach.

Po gruntownych studiach archeologiczno-historycznych rzeźbiarz stworzył dwa gliniane modele w mniejszej skali. Pierwszy powstał model w skali 1:10, a na jego podstawie drugi, w skali 1:5. Na bazie tego ostatniego w ciągu 3 lat LeQuire wykonał gipsowy odlew w skali 1:1. Rzeźba składała się wielu odlewanych niezależnie elementów, zestawionych w całość we wnętrzu Partenonu. Elementy te zostały przymocowane do stalowego szkieletu nośnego. Ważący około 12 ton posąg ma wysokość 12,75m, a posążek Nike stojącej na prawej dłoni Ateny ma prawie 2 metry wysokości.

W odróżnieniu od oryginału zastosowano zupełnie inne materiały: metalowy szkielet zamiast drewnianego i gipsowe pokrycie zamiast złota i kości słoniowej. Po 12 latach pozłocono białą powierzchnię gipsu, aby bardziej upodobnić rzeźbę do oryginału.

Więcej informacji o Partenonie w Nashville można znaleć na stronie Partenonu w Nashville oraz na oficjalnej stronie miasta Nashville.