Początki osadnictwa

Osadnictwo na Akropolu ateńskim, wapiennej skale o wysokości 80 m i owalnej powierzchni o wymiarach 300x175m, poświadczone jest od epoki neolitu. Najwcześniejsze resztki murów zachowały się jednak dopiero z okresu mykeńskiego. Około 1200 r. p.n.e. w miejscu dawnych umocnień powstały mury cyklopowe o gruboci 5-6 metrów. Na tak ufortyfikowanej Akropolis ateńskiej tłoczyły się obok siebie budowle świeckie, wojskowe i sakralne. W okresie Wieków Ciemnych umocnił się w Atenach kult bogini Ateny. Jednak duże znaczenie, jako ośrodek kulturalny Aten, uzyskał Akropol dopiero w VIw. p.n.e., kiedy to wyrocznia delficka oznajmiła, że jest to miejsce bogów i śmiertelnym nie wolno tam mieszkać. Mieszkańcy przenieśli się z miasta górnego na otaczającą równinę. Za panowania Solona i Pizystrata powstała m.in. świątynia Ateny (dorycki Hekatompedon - czyli świątynia o długości 100 stóp) - na miejscu mykeńskiego megaronu, oraz pierwsze Propyleje, zastępujące dotychczasową bramę mykeńską. Jako budulca używano wówczas miękiego wapienia - porosu. W latach 488-480 p.n.e. budowano tu tzw. Starszy Partenon - niedokończony z powodu wojen perskich. W czasie tych wojen Grecy używali złomów po budowlach do fortyfikowania szczytu wzgórza - tam też chronili się przed najeźdźcami.

Po klęsce Greków pod Termopilami w 480 r. p.n.e. wojska perskie wdarły się do Attyki, splądrowały Ateny i zburzyły budowle Akropolu. Trwały także zmagania na morzu. Kilka miesięcy później mająca przewagę perska flota przygotowywała się do bitwy morskiej pod Salaminą, tuż obok Aten. Podobno w nocy poprzedzającej bitwę Ateńczycy ujrzeli nad miastem sowę - symbol bogini Ateny. Znak ten okazał się szczęśliwy dla Greków, którzy rozbili flotę perską, zatapiając 200 z 800 okrętów, sami tracąc zaledwie 40. Niebezpieczeństwo ze strony Persów zostało zażegnane, a wielki sukces Greków był zwiastunem nowej ery w dziejach Aten - „złotego wieku”.