Życie religijne wokół Akropolu

Akropol Peryklesa miał być punktem centralnym ateńskiego życia, skupiając w sobie wszystko co wiązało się z kultem bogów. Było to najbardziej widoczne podczas najświętszych dni ateńskiego kalendarza liturgicznego - w okresie procesji panateńskich, uświetniających narodziny Ateny. Było to największe i najstarsze święto ku czci Ateny, obchodzone w porze żniw, w ostatnich dniach (25-28) miesiąca Hekatombajon ("miesiąc ofiary stu byków" - hekatomby ). Obecnie przypada to na środek lata. Według mitów ustanowił jej Erechteus pod nazwą Atenaja, a Tezeusz po zjednoczeniu gmin attyckich uczynił z Panatenajów święto ogólnoateńskie. W 556 r. p.n.e. Pizystrat nadał Panatenajom szczególnie uroczysty charakter. Co cztery lata (w 3 roku każdej olimpiady) obchodzono Wielkie Panatenaje (święto całych Aten), połączone z zawodami sportowymi. Perykles dodał do obchodów konkursy muzyczne. W ten sposób Panatenaje składały się z konkursu muzycznego, zawodów sportowych, zawodów hippicznych, wyboru przodowników procesji, tańca w zbroi i biegu z pochodniami. W dniu po Panatenajach urządzano wyścig łodzi. Co roku urządzano Małe Panatenaje, które trwały krócej (bez procesji, jedynie zawody).

Na dziewięć miesięcy przed świętem dwie arrefory (szlachetnie urodzone dziewczyny w wieku od 7 do 12 lat) zamykały się w sanktuarium Ateny i tkały peplos - ceremonialną szatę kobiecą. Pomagały im w pracy inne dziewczęta - ergastinki. Na peplosie ufarbowanym na kolor szafranu dziewczęta haftowały sceny walki Ateny i innych bogów z gigantami.

Święto zaczynało się od pannychis - całonocnego czuwania w przeddzień właściwych obchodów. O świcie biegacze zapalali nowe pochodnie i rozpoczynali wyścig od gaju poza Atenami na szczyt Akropolu. Z otaczających miasto pól ku Akropolowi zmierzały wielkie religijne procesje. Od bramy dipylońskiej w dzielnicy Keramejkos procesje były już zupełnie zorganizowane. Młode dziewice niosły peplos, ceremonialną szatę, która miała okryć posąg Ateny. Ludzie prowadzili zwierzęta ofiarne. Nad wszystkim czuwali uzbrojeni i odświętnie odziani jeźdźcy. W ciągu kolejnych dni procesje stawały się coraz liczniejsze aby w końcu objąć wszystkie warstwy społeczne i profesje. Uczestnicy przechodzili przez Propyleje i docierali do Erechtejonu. Na jego wielu ołtarzach składano zwierzęta ku czci Ateny, Zeusa i Posejdona. Podczas ceremonialnych uczt młode dziewczęta po raz pierwszy przedstawiane były ogółowi obywateli. Na szerokich alejach i placach trwały uroczystości na cześć greckiej dominacji nad światem. Podczas świąt Erechtejon był centrum wszelkich wydarzeń. To tutaj składano ofiary bogom, to tutaj krew zwierząt spływała z ołtarzy wprost na marmurowe posadzki. W najświętszym przybytku budowli stał posąg Ateny Polias - Opiekunki Miasta. Zwieńczeniem obrzędów religijnych było przybranie go w ceremonialny peplos. Na zakończenie składano uroczystą ofiarę z wołów i owiec (hekatombę), połączoną z ucztą dla wszystkich Ateńczyków.