Grecja rzymska

146 r. p.n.e. - 395 r. n.e.

Kres epoki hellenistycznej wiązał się z rosnącą dominacją potęgi rzymskiej. Grecja znalazła się pod panowaniem Rzymu w roku 146 p.n.e., po zburzeniu i spaleniu Koryntu. W 86 r. p.n.e. rzymski wódz Sulla zdobył Ateny. Grecja zachowała jednak odrębność kulturową i de facto pod względem kulturowym to pokonani Grecy zdominowali zwycięski Rzym. Rzymscy arystokraci posyłali synów na naukę do szkół filozoficznych w Atenach. Rzymskie wojny wewnętrzne rozpoczęte w 49 r. p.n.e, miały swój koniec na greckiej ziemi - w 31 r. p.n.e. w bitwie pod Akcjum w Tesalii. W 46 r. p.n.e. Juliusz Cezar odbudował Korynt - jako rzymską kolonię. Rzymianie wznieśli forum, odeon i bazyliki. Cezar zaplanował też przekopanie kanału na Przesmyku Korynckim oraz przekształcenie państwa rzymskiego w monarchię typu hellenistycznego, ze stolicą w Aleksandrii lub Ilionie (dawna Troja). Nie zdołał zrealizować swoich planów - w 44 r. p.n.e. został zamordowany. W 27 r. p.n.e. Grecja stała się prowincją rzymską - Achają ze stolicą w Koryncie. Cesarz Neron podjął pomysł Juliusza Cezara i rozpoczął budowę Kanału Korynckiego, jednak wkrótce prace zostały wstrzymane. Rzymska Agora w Atenach, pobliska biblioteka Hadriana i łuk Hadriana, łączący miasto rzymskie ze starym greckim, są przykładem reprezentacyjnego budownictwa tamtego okresu. Również w Atenach znajduje się świątynia Zeusa Olimpijskiego. Zaczęto ją wznosić w VIw. p.n.e., ale dopiero rzymskiemu cesarzowi Hadrianowi udało się dokończyć budowy - w 132 r. n.e., z okazji igrzysk panhelleńskich. Z 104 korynckich, 17-metrowej wysokości kolumn pozostało tylko 15. W Delfach pozostał nieźle zachowany stadion z widownią z okresu rzymskiego.

W porównaniu z epoką hellenistyczną, pełną twórczej działalności naukowej, okres rzymski stanowi skatalogowanie i przetworzenie wcześniejszych dokonań. Wyraźny rozwój widać jednak w naukach humanistycznych, zwłaszcza filologii i gramatyce. W dziedzinie medycyny niewątpliwym talentem był Galen, którego nazwisko było w średniowieczu tak popularne, że stało się synonimem medycyny, podobnie jak nazwisko Arystotelesa było synonimem filozofii.

W pierwszych dwóch wiekach n.e. na obszarze Grecji zaczęło się rozprzestrzeniać chrześcijaństwo. Stad też pierwsze przekłady Biblii i inne dokumenty Kościoła zapisano w języku greckim. Greka używana była także w dużej mierze w gminie chrześcijańskiej w Rzymie.

Kultura i język grecki były czynnikami zespalającymi wielonarodowe Cesarstwo Wschodniorzymskie, które w IVw. wyodrębniło się z imperium rzymskiego. Cesarz Konstantyn Wielki uczynił, w 323 r. n.e., stolicą Cesarstwa Wschodniorzymskiego Konstantynopol (dawna nazwa Bizancjum, która później przeszła na cesarstwo; dzisiejszy Stambuł w Turcji). Od końca Vw. Cesarstwo Bizantyjskie, kontynuując wielkie tradycje kultury greckiej, objęło przewodnictwo kulturalne w Europie doby średniowiecza.