Historia meteor

Około 25-30 milionów lat temu całą równinę Tesalii pokrywało jezioro (morze) Tesalskie. Jedna z najpopularniejszych teorii głosi, że wpływająca w tym miejscu do jeziora rzeka naniosła warstwy osadów - kamieni i iłu. Podobnie z resztą jak ma to miejsce w deltach współczesnych wielkich rzek. W skutek procesów geologicznych zachodzących w masywach Olimpu i Ossa, wody jeziora znalazły ujście przez Temby do Morza Egejskiego. Po cofnięciu się morza, pod wpływem trzęsień ziemi, erozji wód (młodej rzeki Pinios) i wiatrów, w monolicie utwardzonych osadów powstały rysy i pęknięcia. Na przestrzeni milionów lat delta prehistorycznej rzeki rozpadła się na częściowo odseparowane, gigantyczne głazy i kominy skalne.

Monastcyzm czyli życie w zamkniętych klasztorach-monastyrach jest niezwykle ważną częścią religii prawosławnej. Celem monastycyzmu jest uświęcenie i przebóstwienie (zbawienie i odkupienie win) przez posłuszeństwo, ascezę (skrajne wyrzekanie się i ograniczanie przyjemności) i modlitwę. Mnisi dniem i nocą proszą nieprzerwanie na nabożeństwach nie tylko o swoje zbawienie, ale również o zbawienie całego świata. W kościele prawosławnym nie należy utożsamiać mnicha z kapłanem - tylko nieliczni przyjmują święcenia, na ogół po to aby zapewnić współbraciom życie sakramentalne. Już około X-XIw. pierwsi eremici (pustelnicy) zaczęli osiedlać się w skalnych grotach. Pierwszym znanym pustelnikiem był Barnaba, który w 985 r. zamieszkał w jednej z jaskiń meteor. W końcu XIw. i na początku XIIw. zaczęła kształtować się tam pierwsza mała wspólnota zakonna Skit Doupianis, zwana też Stagon. Skupiona była wokół cerkwi pod wezwaniem Bogurodzicy. W 1336 r. przybyli tu dwaj mnisi z góry Athos: Atanazy Atonita (Atanazjusz), późniejszy święty i Gregorios. Gregorios wkrótce powrócił na Athos, a św. Atanazy pozostał z misją założenia klasztoru, na największej skale kamiennego lasu - Platys Lithos (Szeroka Skała).

Legenda mówi, że św. Atanazy wzniósł się na szczyt skały na grzbiecie orła. W rzeczywistości mnichom pomagali zapewne biegli we wspinaczkach mieszkańcy pobliskiej wioski Stagi, która w średniowieczu leżała w miejscu dzisiejszej Kalambaki. W 1340 r. św. Atanazy ustanowił pierwszy zorganizowany monastyr - Megali Meteorou czyli Wielki Meteor, pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego. Zmarł niedługo potem, bo w 1344 r. jednak jego dzieło kontynuowali następcy. Nadanie pierwszemu klasztorowi "reguły" jednocześnie zaświadcza o powstaniu Monastycznego Skalnego Państwa Świętych Meteor. Odtąd też zaczęto używać nazwy meteory (gr. meteora) w odniesieniu do wszystkich skał oraz Święte Meteory w odniesieniu do skupiska klasztorów. Choć reguła pierwszego klasztoru była bardzo surowa i ascetyczna, szybko przybywało nowych zakonników. Jednym z nich był młody król Jan Paleolog (bratanek cesarza/cara serbskiego - Stefana Urosza IV), który w 1381 r. zrzekł się serbsko-greckiego tronu, po zaledwie 3 latach rządzenia. Taką decyzję podjął zapewne pod wpływem wcześniejszego pobytu w Meteorach i rozmów z Atanazym. Przyjmując imię Joasaf osiedlił się w klasztorze, kontynuując dzieło Atanazego. Obecność zakonnika z królewskiego rodu przyczyniła się do wzrostu popularności tego miejsca. Zaczęły powstawać kolejne klasztory. Zanim ukończono budowę Wielkiego Meteoru, która trwała blisko 300 lat, wokół niego działały już 23 inne klasztory, w podobny sposób umieszczone na niedostępnych szczytach.

Budowa klasztorów nastręczała wielu trudności. Nie wiadomo dokładnie jak pierwsi mnisi wdrapywali się na prawie pionowe skały. Być może wbijali w szczeliny drewniane kołki i po nich wspinali się na szczyt. Istnieją także teorie mówiące, że używali latawców za pomocą których zaczepiali o szczyty liny. Na nich potem budowali sznurowe drabiny. Następnie już po drabinach dostawali się na górę, wnosząc na plecach kosze z materiałami budowlanymi i narzędziami. Kiedy klasztor był już częściowo zbudowany potrzebne materiały wciągano w koszach na linach przy użyciu kołowrotów. Ten środek transportu towarów, a nawet ludzi był wykorzystywany aż do początku XXw. Około 1922 r. na polecenie biskupa wykuto w skałach stopnie do wszystkich klasztorów, radykalnie ułatwiające dostanie się do wnętrza.